Ngày 24/04/2024, Chính phủ ban hành Nghị định 44/2024/NĐ-CP quy định việc quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ (“Nghị định 44”) để thay thế Nghị định 33/2019/NĐ-CP (“Nghị định 33”). Những điểm đáng chú ý của Nghị định 44 so với Nghị định 33 như sau:
1. Làm rõ các trường hợp không thuộc phạm vi điều chỉnh
Nghị định 44 và Nghị định 33 đều quy định phạm vi điều chỉnh của văn bản là việc quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ do Nhà nước đầu tư, quản lý. Trong khi Nghị định 33 chỉ quy định chung chung trường hợp tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ do tổ chức, cá nhân đầu tư, quản lý không thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị định khiến cho công tác áp dụng khó khăn vì trên thực tế nhiều trường hợp công trình do tổ chức, cá nhân đầu tư nhưng có nguồn gốc vốn nhà nước thì liệu có bị coi là tài sản “do Nhà nước đầu tư, quản lý” hay không.
- Để giải quyết vấn đề này, Nghị định 44 quy định rõ các trường hợp không thuộc phạm vi điều chỉnh vấn đề trên theo hướng xác định rõ những tài sản kết cấu hạ tầng giao thông do doanh nghiệp theo hình thức đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân, đối tượng khác quản lý và các tài sản kết cấu hạ tầng giao thông do Nhà nước đầu tư, quản lý nhưng đã bán, chuyển nhượng, tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần háo thì không thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị định 44.Tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ giao cho doanh nghiệp theo hình thức đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp.
- Tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ tại đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân.
- Tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ do đối tượng khác ngoài cơ quan quản lý đường bộ các cấp, các doanh nghiệp, đơn vị nêu trên quản lý và các tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ do Nhà nước đầu tư, quản lý nhưng đã bán, chuyển nhượng, tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa.
2. Hướng dẫn chi tiết việc chuyển nhượng quyền thu phí sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng
Việc chuyển nhượng quyền thu phí sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng đã được quy định tại Luật quản lý sử dụng tài sản công 2017. Tuy nhiên, Nghị định 33 không quy định hướng dẫn cụ thể việc thi hành trên thực tế, vì vậy mà khuôn khổ pháp lý cho việc chuyển nhượng quyền thu phí sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng trên thực tế là chưa đầy đủ. Khắc phục vấn đề này, Nghị định 44 bổ sung các hướng dẫn chi tiết thi hành cụ thể phương thức khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ nhằm tạo sự thống nhất trong thực hiện. Theo đó:
- Nghị định 44 quy định rõ thời hạn chuyển nhượng quyền thu phí sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ được xác định cụ thể trong từng hợp đồng chuyển nhượng nhưng tối đa là 10 năm.
- Việc chuyển nhượng quyền thu phí sử dụng tài sản phải được thực hiện thông qua việc đấu giá tài sản. Theo đó, ngoài các điều kiện theo quy định của pháp luật về đấu giá tài sản, tổ chức tham gia đấu giá nhận chuyển nhượng quyền thu phí sử dụng tài sản còn phải đáp ứng các điều kiện về có năng lực kinh nghiệm quản lý, khai thác công trình giao thông đường bộ tương tự tối thiểu 02 năm tính đến thời điểm nộp hồ sơ tham gia đấu giá; có năng lực tài chính được thể hiện thông qua chỉ tiêu doanh thu và lợi nhuận trước thuế tối thiểu 02 năm liền kề theo Báo cáo tài chính của tổ chức đã được kiểm toán theo quy định.
- Nghị định 44 ràng buộc rõ giá trị chuyển nhượng quyền thu phí được thanh toán tối đa 02 lần trong vòng 90 ngày, kể từ ngày ký hợp đồng, trong đó lần 1 thanh toán tối thiểu 50% giá trị chuyển nhượng trong vòng 30 ngày, kể từ ngày ký hợp đồng.
- Bên nhận chuyển nhượng có nghĩa vụ thanh toán tiền ký quỹ để bảo đảm thực hiện hợp đồng ký kết (ngoài giá trị chuyển nhượng theo hợp đồng): mức tiền ký quỹ bằng 5% tổng giá trị chuyển nhượng của toàn bộ thời hạn chuyển nhượng theo giá trúng đấu giá, do Bên nhận chuyển nhượng quyền thu phí sử dụng tài sản gửi vào tài khoản phong tỏa tại một tổ chức tín dụng. Thời hạn gửi tiền ký quỹ vào tài khoản phong tỏa là 15 ngày, kể từ ngày ký hợp đồng. Thời gian ký quỹ tương ứng với thời hạn chuyển nhượng quyền thu phí sử dụng tài sản.
- Để đảm bảo tránh thất thu ngân sách, Nghị định 44 quy định trường hợp doanh thu thực tế từ việc khai thác tài sản nhận chuyển nhượng (theo Báo cáo tài chính đã được kiểm toán theo quy định) lớn hơn so với mức doanh thu đối chiếu từ 125% trở lên thì Bên nhận chuyển nhượng phải nộp bổ sung 50% phần doanh thu tăng thêm trên 125% vào tài khoản tạm giữ theo quy định tại khoản 2 Điều 18 Nghị định này; trong đó, doanh thu đối chiếu là doanh thu khai thác tài sản của năm tương ứng của thời hạn chuyển nhượng quyền thu phí trong phương án giá khởi điểm để đấu giá.
3. Quy định đặc thù về sử dụng đất từ ngày Nghị định 44 có hiệu lực đến trước ngày Luật Đất đai 2024 có hiệu lực
Nghị định 44 quy định trước khi cơ quan có thẩm quyền quyết định thu hồi đất gắn với tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ theo quy định của pháp luật về đất đai, cơ quan có thẩm quyền thu hồi đất theo quy định của pháp luật về đất đai phải có văn bản gửi lấy ý kiến của Bộ Giao thông vận tải hoặc cơ quan quản lý đường bộ ở địa phương hoặc của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an. Các cơ quan được lấy ý kiến phải có văn bản trả lời trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được văn bản.
Tuy nhiên, quy định này chỉ có hiệu lực từ ngày Nghị định 44 có hiệu lực đến trước ngày Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành. Kể từ ngày Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, theo quy định tại Điều 83 và Điều 84, việc thu hồi đất gắn với tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ không bắt buộc phải có ý kiến của Bộ Giao thông vận tải hoặc cơ quan quản lý đường bộ tại địa phương; tuy nhiên, nếu đất, tài sản kết cấu hạ tầng giao thông bị thu hồi có liên quan đến quốc phòng, an ninh thì vẫn cần phải xin ý kiến trước của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an.
Nghị định 44 có hiệu lực từ ngày 10/06/2024.
Bình luận: