LUẬT THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG 2024 – TÀI SẢN CỦA TỔ CHỨC, CÁ NHÂN KHÔNG KINH DOANH KHI BÁN RA KHÔNG PHẢI CHỊU THUẾ VAT

Thuế giá trị gia tăng (GTGT) đóng một vai trò quan trọng trong việc điều tiết nền kinh tế, tạo ra nguồn thu ngân sách cho nhà nước, đồng thời hỗ trợ phát triển kinh tế trong từng giai đoạn. Vấn đề này hiện nay được điều chỉnh bởi Luật Thuế GTGT năm 2008, đã sửa đổi, bổ sung bởi các Luật năm 2013, 2016 và các văn bản quy phạm khác (sau đây gọi là “Luật Thuế GTGT hiện hành”).  Vừa qua, ngày 26/11/2024 tại kỳ họp thứ 8, khóa XV, Quốc hội Nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua Luật Thuế GTGT 2024, có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, mang đến những thay đổi quan trọng, đặc biệt trong cách thức tính thuế đối với hàng hóa, dịch vụ và quy định về khấu trừ thuế. Những sửa đổi này được kỳ vọng sẽ không chỉ cải thiện tính công bằng trong việc thu thuế mà còn tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp và cộng đồng xã hội.

Dưới đây là một số điểm mới trong Luật Thuế giá trị gia tăng 2024 (sau đây gọi tắt là “Luật Thuế GTGT 2024”) và những phân tích khách quan, rõ ràng về sự thay đổi này so với quy định cũ và tác động đối với doanh nghiệp và nền kinh tế thị trường.

1. Điểm mới nổi bật trong quy định về người nộp thuế

Các đối tượng là nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử và nền tảng số tại Việt Nam cùng các tổ chức quản lý nền tảng số thực hiện khấu trừ, nộp thuế thay, cùng các sàn giao dịch thương mại điện tử có chức năng thanh toán, đều được xác định là người nộp thuế. Bên cạnh đó, tổ chức, cá nhân mua dịch vụ thăm dò, khai thác dầu khí từ tổ chức nước ngoài cũng được bổ sung vào danh sách. Những quy định này nhằm tăng cường quản lý thuế trong lĩnh vực kinh tế số, đảm bảo thu thuế đầy đủ từ các giao dịch xuyên biên giới và nội địa. Quy định mới đòi hỏi các sàn thương mại điện tử và tổ chức phải đầu tư thêm vào hệ thống quản lý, tăng gánh nặng tuân thủ, đặc biệt trong bối cảnh các giao dịch thương mại điện tử ngày càng đa dạng và phức tạp.

2. Điều chỉnh đối tượng không chịu thuế GTGT

Luật Thuế GTGT 2024 đã điều chỉnh đáng kể về danh mục hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng không chịu thuế và chịu thuế GTGT.

Cụ thể, các sản phẩm như phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dụng cho sản xuất nông nghiệp, tàu đánh bắt xa bờ, cùng các dịch vụ duy trì vườn thú, vườn hoa, công viên, cây xanh đường phố và chiếu sáng công cộng, trước đây không chịu thuế GTGT, nay được chuyển sang đối tượng chịu thuế.

Bên cạnh đó, Luật Thuế GTGT 2024 cũng mở rộng đối tượng không chịu thuế GTGT với một số hàng hóa, dịch vụ mới:

- Dịch vụ y tế và dịch vụ thú y, vốn có vai trò thiết yếu trong đời sống xã hội, được bổ sung vào danh mục không chịu thuế, quy định chi tiết hơn về dịch vụ được miễn thuế GTGT như: dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, phòng bệnh cho người, dịch vụ sinh đẻ có kế hoạch, dịch vụ điều dưỡng sức khỏe, giường bệnh của các cơ sở y tế, xét nghiệm, chiếu, chụp; các dịch vụ y tế dinh dưỡng, hoạt động văn hóa, thể thao, giải trí, vật lý trị liệu cho người cao tuổi, người khuyết tật. Đặc biệt, trường hợp gói dịch vụ chữa bệnh theo quy định của Bộ Y tế có sử dụng thuốc chữa bệnh thì khoản thu từ tiền thuốc này cũng thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT.

- Các hoạt động tu sửa, sửa chữa xây dựng sử dụng nguồn vốn đóng góp của nhân dân hoặc viện trợ nhân đạo với tỷ lệ từ 50% trở lên nhằm giảm chi phí và khuyến khích đầu tư cộng đồng.

- Phương tiện thủy nội địa trong quy định phương tiện vận chuyển hành khách công cộng.

- Hàng hóa, dịch vụ của hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu hằng năm từ 200 triệu đồng trở xuống được miễn thuế, nhằm giảm gánh nặng tài chính và thủ tục hành chính cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

- Tài sản của tổ chức, cá nhân không kinh doanh khi bán ra cũng được loại trừ khỏi đối tượng chịu thuế, phù hợp với bản chất không kinh doanh của giao dịch.

- Hàng dự trữ quốc gia do cơ quan dự trữ quốc gia bán ra và các khoản thu phí, lệ phí theo quy định pháp luật, đảm bảo chi phí thấp và tránh tình trạng đánh thuế hai lần.

- Hàng hóa nhập khẩu trong các trường hợp:

+ Quà tặng cho cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức xã hội, hoặc cá nhân;

+ Đồ dùng và tài sản di chuyển của tổ chức, cá nhân nước ngoài theo tiêu chuẩn miễn trừ ngoại giao;

+ Hàng hóa viện trợ, tài trợ để phòng, chống thiên tai, dịch bệnh; và hàng hóa phục vụ cư dân biên giới.

+ Di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia nhập khẩu.

- Hàng hóa nhập khẩu để cho thuê tài chính trong khu phi thuế quan, hỗ trợ hoạt động hiệu quả trong khu vực đặc thù này.

- Sản phẩm nhân tạo phục vụ sản xuất xuất khẩu, bao gồm cả các sản phẩm cấy ghép lâu dài trong cơ thể người.

Những bổ sung này thể hiện chính sách hỗ trợ của nhà nước đối với các lĩnh vực ưu tiên như y tế, nhân đạo, bảo tồn văn hóa và phát triển kinh tế vùng biên giới, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các hoạt động kinh tế và xã hội.

3. Điều chỉnh giá tính thuế

Tại Điều 7 Luật Thuế GTGT 2024 bổ sung quy định giá tính thuế đối với dịch vụ kinh doanh ca-si-nô, trò chơi điện tử có thưởng, và đặt cược được xác định là số tiền thu được từ hoạt động này, trừ đi số tiền khách không sử dụng hết và số tiền trả thưởng cho khách (nếu có). Đồng thời, giá tính thuế đã bao gồm thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng chưa có thuế GTGT. Quy định này giúp làm rõ cách xác định giá tính thuế hợp lý cho lĩnh vực kinh doanh đặc thù có doanh thu phức tạp này.

Ngoài ra, Luật Thuế GTGT 2024 bổ sung điểm m) khoản 1 Điều 7, quy định về giá tính thuế áp dụng cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh cụ thể như: sản xuất điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, vận tải, bốc xếp, dịch vụ du lịch theo hình thức lữ hành, dịch vụ cầm đồ, sách chịu thuế GTGT bán theo giá bìa, hoạt động in, và một số loại dịch vụ đại lý đặc thù. Giá tính thuế được xác định là giá bán chưa có thuế GTGT, và Chính phủ sẽ ban hành quy định chi tiết về cách xác định giá tính thuế cho từng hoạt động này.

Việc bổ sung các quy định này nhằm tạo khung pháp lý rõ ràng và phù hợp với đặc thù của từng ngành nghề kinh doanh. Đối với doanh nghiệp, các quy định đơn giản hóa quá trình kê khai thuế, giảm thiểu tranh chấp liên quan đến cách xác định giá tính thuế.

Một thay đổi khác là quy định về giá tính thuế đối với các sản phẩm khuyến mại. Trước đây, các sản phẩm khuyến mãi có thể bị tính thuế GTGT, tạo ra một số gánh nặng cho doanh nghiệp trong việc thanh toán thuế cho các quà tặng, quà khuyến mại. Tuy nhiên, theo Luật Thuế GTGT 2024, đối với hàng hóa dịch vụ dùng để khuyến mại theo quy định của pháp luật về thương mại, giá tính thuế được xác định bằng không (0). Điều này giúp giảm chi phí cho các doanh nghiệp khi triển khai các chương trình khuyến mãi, đồng thời tạo động lực cho các doanh nghiệp sáng tạo và thu hút khách hàng thông qua các chiến lược khuyến mãi.

4. Điều chỉnh thuế suất GTGT đối với một số hàng hóa, dịch vụ

a) Mức thuế suất 0% áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ.

Luật Thuế GTGT 2024 quy định hàng hóa xuất khẩu bao gồm hàng hóa từ Việt Nam bán cho tổ chức, cá nhân nước ngoài và được tiêu thụ ở ngoài Việt Nam được coi là đáp ứng đủ điều kiện với mức thuế suất là 0%.

Đặc biệt, các trường hợp không áp dụng thuế suất 0% cũng được mở rộng như thuốc lá, rượu, bia nhập khẩu để xuất khẩu, xăng dầu bán cho khu phi thuế quan, và xe ô tô bán cho tổ chức, cá nhân trong khu phi thuế quan.

b) Mức thuế suất 5% áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ

Luật Thuế GTGT 2024 có sự điều chỉnh đáng chú ý về danh mục hàng hóa, dịch vụ áp dụng mức thuế suất 5%, tập trung vào các nhóm mặt hàng thiết yếu, sửa đổi bổ sung và rút bỏ như sau:

Luật thuế giá trị gia tăng 2024 có hiệu lực từ ngày 01/07/2025 trừ (+)trường hợp quy định tại Điều 2 định nghĩa Thuế giá trị gia tăng của Luật này; (+) Quy định mức doanh thu của hộ, cá nhân sản xuất, kinh doanh thuộc đối tượng không chịu thuế tại khoản 25 điều 5 và điều 17 sửa đổi, bổ sung khoản 1 điều 3 của Luật Thuế thu nhập cá nhân đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 26/2012/QH13 và Luậtsố 71/2014/QH13 có hiệu lực từ ngày 01/01/2026.

Còn tiếp....