Án lệ 68 về quyền nhận di sản bằng hiện vật là nhà ở của người thừa kế là người Việt Nam định cư ở nước ngoài được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua vào ngày 18/8/2023 và được công bố theo Quyết định 364/QĐ-CA ngày 1/10/2023 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao (“Án lệ 68”).
Án lệ 68 đặt ra tình huống pháp lý: người để lại di sản là quyền sở hữu nhà ở chết trước ngày Luật Đất đai năm 2013 và Luật Nhà ở năm 2014 có hiệu lực; tranh chấp về chia thừa kế tài sản được Tòa án giải quyết tại thời điểm Luật Đất đai năm 2013 và Luật Nhà ở năm 2014 có hiệu lực pháp luật. Theo đó, Tòa án phúc thẩm xét xử vụ án khi hai văn bản luật này đã có hiệu lực nhưng phán quyết của tòa án về việc xác định quyền nhận di sản nhà ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài lại căn cứ theo các văn bản luật cũ.
Vì vậy, Tòa án cấp Giám đốc thẩm đã hủy bản án nêu trên và hướng dẫn lại việc lựa chọn pháp luật áp dụng cho tình huống này như sau:
- Tòa án áp dụng Luật Đất đai năm 2013 và Luật Nhà ở năm 2014 để giải quyết.
- Trường hợp có người thừa kế là người Việt Nam định cư ở nước ngoài thì người thừa kế được nhận di sản bằng hiện vật là nhà ở khi đủ điều kiện nhận nhà ở theo Luật Nhà ở năm 2014 và di sản có thể phân chia bằng hiện vật.
Như vậy, Án lệ 68 ghi nhận nguyên tắc áp dụng pháp luật trong trường hợp giải quyết tranh chấp di sản thừa kế là nhà đất cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài, đó là: áp dụng pháp luật có hiệu lực tại thời điểm xét xử.
Bình luận: