Vụ việc Công ty C.P. Việt Nam bị phản ánh giết mổ và bán ra thị trường thịt lợn, các sản phẩm thực phẩm có nguồn gốc từ thịt lợn bị bệnh đang gây chú ý lớn trong dư luận. Theo thông tin báo chí, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có văn bản đề nghị Bộ Công an vào cuộc điều tra, làm rõ. Nếu các phản ánh là có cơ sở, doanh nghiệp này có thể phải đối mặt với nhiều hệ quả pháp lý nặng nề, từ xử phạt hành chính, bồi thường dân sự đến truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các cá nhân có liên quan.
Dưới góc độ pháp lý, vụ việc nêu trên đặt ra nhiều vấn đề nghiêm trọng liên quan đến đạo đức kinh doanh, nghĩa vụ đảm bảo an toàn thực phẩm và giới hạn trách nhiệm pháp lý giữa pháp nhân và cá nhân trong doanh nghiệp.
Khung pháp lý điều chỉnh hành vi vi phạm an toàn thực phẩm
1. Trách nhiệm hình sự: Áp dụng đối với cá nhân, không áp dụng cho pháp nhân trong tội vi phạm an toàn thực phẩm
Theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), hành vi sử dụng động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc đã bị tiêu hủy theo quy định pháp luật để chế biến hoặc bán thực phẩm, nếu gây hậu quả nghiêm trọng, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 317 – Tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm.
Tội danh này chỉ áp dụng cho cá nhân — ví dụ như giám đốc, người quản lý sản xuất, người chịu trách nhiệm về chất lượng tại doanh nghiệp. Nếu bị kết án, mức phạt có thể lên tới 20 năm tù, tùy vào hậu quả gây ra, như thiệt hại về sức khỏe, tính mạng, giá trị hàng hóa vi phạm.
Ngược lại, pháp nhân thương mại (doanh nghiệp) không bị truy cứu hình sự theo Điều 317. Doanh nghiệp chỉ có thể bị truy cứu hình sự nếu hành vi của họ thuộc một trong 33 tội danh giới hạn tại Điều 76 Bộ luật Hình sự. Trong lĩnh vực thực phẩm, pháp nhân chỉ bị truy cứu hình sự nếu hành vi cấu thành Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm theo Điều 193 — tức trong trường hợp có hành vi gian dối, giả mạo nhãn mác hoặc gian dối bản chất hàng hóa, chứ không phải đơn thuần do chất lượng kém hay vi phạm tiêu chuẩn an toàn.
2. Trách nhiệm hành chính: Xử phạt nặng đối với hành vi dùng nguyên liệu không an toàn
Theo Nghị định số 115/2018/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, hành vi sử dụng động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc đã bị tiêu hủy để chế biến, cung cấp thực phẩm có thể bị phạt hành chính lên đến 200 triệu đồng, hoặc gấp 5–7 lần giá trị sản phẩm vi phạm nếu trường hợp mức 200 triệu đồng vẫn thấp hơn 7 lần giá trị sản phẩm vi phạm.
Ngoài ra, doanh nghiệp còn có thể bị áp dụng các biện pháp bổ sung như:
- Đình chỉ hoạt động sản xuất, chế biến thực phẩm trong thời hạn đến 12 tháng;
- Tước quyền sử dụng Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm trong thời hạn đến 24 tháng;
- Buộc tiêu hủy nguyên liệu, thực phẩm vi phạm và thu hồi bản tự công bố sản phẩm nếu có.
3. Trách nhiệm dân sự: Người tiêu dùng có quyền yêu cầu bồi thường
Nếu người tiêu dùng sử dụng sản phẩm từ thịt không đảm bảo an toàn và bị tổn hại sức khỏe, tính mạng, doanh nghiệp còn có thể phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015.
Cụ thể, trường hợp gây tổn hại sức khoẻ cho người tiêu dùng, bên gây thiệt hại có nghĩa vụ bồi thường toàn bộ các thiệt hại phát sinh, bao gồm:
- Chi phí khám chữa bệnh;
- Thu nhập bị mất hoặc giảm sút;
- Chi phí cho người chăm sóc nếu người tiêu dùng bị mất khả năng lao động và cần phải có người thường xuyên chăm sóc;
- Các tổn thất khác có liên quan.
Kết luận: Không thể đánh đổi niềm tin cộng đồng lấy lợi nhuận.
An toàn thực phẩm là một trong những nội dung quan trọng nhất trong chiến lược bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Hành vi vi phạm về an toàn thực phẩm không chỉ gây hậu quả trước mắt mà còn làm xói mòn lòng tin của người tiêu dùng, tổn hại uy tín ngành hàng và gây bất ổn môi trường kinh doanh. Mặc dù vụ việc của Công ty C.P. Việt Nam vẫn đang trong quá trình thanh kiểm tra, điều tra, chưa có kết luận cuối cùng, tuy nhiên, trong giai đoạn mà có quá nhiều vụ việc nghiêm trọng về chất lượng an toàn thực phẩm bị phát hiện và công khai, vụ việc này một lần nữa khiến người dân vô cùng hoang mang với các sản phẩm, hàng hoá là thực phẩm chế biến sẵn trên thị trường và chắc chắn hoạt động kinh doanh những sản phẩm có thông tin xấu như trường hợp này sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Điều này buộc các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm phải đặc biệt lưu ý cẩn trọng trong việc kiểm soát chất lượng và an toàn đối với sản phẩm mà mình sản xuất và/hoặc phân phối. Hơn bao giờ hết, doanh nghiệp và doanh nhân cần ý thức rằng, lợi nhuận không thể đạt được bằng mọi giá, đặc biệt là bằng cách đánh đổi sức khỏe và niềm tin của cộng đồng.
Bài viết nêu trên của ATA Legal Services cũng được Báo Đời sống và Pháp luật đưa tin tại: https://doisongphapluat.com.vn/tu-vu-doanh-nghiep-bi-to-ban-thit-lon-benh-luat-su-phan-tich-tinh-huong-phap-ly-ra-sao-a681633.html
Bình luận: