Nhằm tiếp tục hoàn thiện khung pháp luật về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư kinh doanh phù hợp với quy định mới của Luật Đấu thầu năm 2023, ngày 27/02/2024, Chính phủ ban hành Nghị định 23/2024/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án thuộc trường hợp phải tổ chức đấu thầu theo quy định của pháp luật quản lý ngành, lĩnh vực (“Nghị định 23”). Nghị định 23 có những quy định hướng dẫn đáng chú ý như sau:
1. Hướng dẫn cụ thể dự án thuộc trường hợp đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo pháp luật quản lý ngành, lĩnh vực:
1.1. Các dự án thuộc trường hợp phải đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư
- Dự án kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế;
- Dự án đầu tư xây dựng công trình xử lý chất thải rắn sinh hoạt;
- Dự án nạo vét trong vùng nước cảng biển, vùng nước đường thủy nội địa kết hợp thu hồi sản phẩm theo quy định của pháp luật về giao thông hàng hải và đường thủy nội địa;
- Dự án công trình dịch vụ chuyên ngành hàng không tại cảng hàng không, sân bay, trừ trung tâm điều hành hàng không của các hãng hàng không trong nước tại cảng hàng không, sân bay;
- Dự án công trình dịch vụ chuyên ngành giao thông đường bộ gồm các khu chức năng hỗn hợp phục vụ mục đích công cộng và mục đích kinh doanh thương mại;
- Dự án đầu tư cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư;
- Dự án đầu tư xây dựng công trình nguồn cấp nước, dự án đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước;
- Dự án thuộc trường hợp phải tổ chức đấu thầu khi có từ 2 nhà đầu tư trở lên quan tâm cùng đăng ký thực hiện, gồm: dự án thuộc lĩnh vực giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường, trừ dự án quy định tại điểm (ii), điểm (vii) nêu trên; dự án đầu tư trường đua ngựa, đua chó, trong đó có hoạt động kinh doanh đặt cược đua ngựa, đặt cược đua chó; dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.
1.2. Đối với các dự án thuộc phạm vi nêu trên nhưng có sử dụng đất, sẽ phân thành 2 trường hợp
a. Các dự án phải áp dụng theo Nghị định 23 phải đáp ứng các điều kiện:
- Thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo quy định của pháp luật về đất đai;
- Không đủ điều kiện đấu giá quyền sử dụng đất, không thuộc diện đấu giá tài sản công.
b. Các dự án không thuộc trường hợp phải áp dụng theo Nghị định 23:
- Dự án sử dụng đất theo hình thức nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh;
- Dự án thuộc trường hợp và đủ điều kiện đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định pháp luật về đất đai, pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công;
- Dự án được Nhà nước giao đất, cho thuê đất không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất, không thông qua đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của pháp luật về đất đai.
2. Ưu đãi điểm khi đánh giá hồ sơ dự thầu
Hướng dẫn Khoản 4 Điều 10 Luật Đấu thầu 2023, Nghị định 23 quy định cụ thể mức ưu đãi đối với đối tượng được hưởng ưu đãi trong lựa chọn nhà đầu tư như sau:
- Nhà đầu tư có giải pháp ứng dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, công nghệ thân thiện với môi trường, kỹ thuật hiện có tốt nhất nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường đối với dự án thuộc nhóm có nguy cơ tác động xấu đến môi trường mức độ cao theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường: được hưởng mức ưu đãi 5%;
- Nhà đầu tư cam kết chuyển giao công nghệ thuộc Danh mục công nghệ được ưu tiên đầu tư phát triển theo quy định của pháp luật về công nghệ cao hoặc thuộc Danh mục công nghệ khuyến khích chuyển giao theo quy định của pháp luật về chuyển giao công nghệ: được hưởng mức ưu đãi 2%.
Cách tính ưu đãi theo hình thức cộng thêm điểm vào tổng điểm tích hợp khi đánh giá hồ sơ dự thầu.
3. Quy định về thời điểm mở thầu
Theo khoản 4 Điều 14 Nghị định 63/2014/NĐ-CP, thời điểm mở thầu được xác định là trong vòng 01 giờ, kể từ thời điểm đóng thầu. Thời điểm này được áp dụng trong việc lựa chọn nhà thầu theo phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ đối với quy trình đấu thầu thầu rộng rãi, hạn chế đối với gói thầu dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắm, hỗn hợp theo phương thức một giai đoạn. Thay thế quy định này, hướng dẫn mới tại Nghị định 23 quy định việc mở thầu phải được tiến hành công khai và bắt đầu ngay trong thời hạn 02 giờ kể từ thời điểm đóng thầu. Thời hạn này tương thích với thời hạn mở thầu trên hệ thống đấu thầu qua mạng, phù hợp với lộ trình áp dụng đấu thầu qua mạng đang được tích cực thúc đẩy hiện nay.
4. Nhà đầu tư trúng thầu được thành lập doanh nghiệp để quản lý dự án hoặc trực tiếp thực hiện dự án
Khoản 5 Điều 57 Nghị định 25/2020/NĐ-CP đã quy định việc nhà đầu tư sau khi được phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư có quyền thành lập doanh nghiệp dự án để thực hiện dự án. Tuy nhiên, Nghị định 25/2020/NĐ-CP không quy định quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm cụ thể của nhà đầu tư trúng đấu thầu sau khi thành lập doanh nghiệp dự án; điều này đã dẫn đến hệ quả là nhiều nhà đầu tư trúng đấu thầu “âm thầm thoái vốn” khỏi doanh nghiệp dự án qua đó mà việc đấu thầu không đạt được mục đích là lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực nhất để triển khai thực hiện. Để khắc phục tình trạng nêu trên, Nghị định 23 đã bổ sung các quy định chặt chẽ, ràng buộc trách nhiệm của chủ đầu tư trong trường hợp thành lập doanh nghiệp dự án sau khi trúng đấu giá. Cụ thể:
- Doanh nghiệp phải do nhà đầu tư trúng thầu nắm giữ 100% vốn điều lệ;
- Kế thừa quyền và nghĩa vụ thực hiện dự án đầu tư mà nhà đầu tư trúng thầu đã cam kết tại hồ sơ dự thầu và hợp đồng;
- Phải đáp ứng các điều kiện thành lập, hoạt động theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp, đầu tư, xây dựng, đất đai và pháp luật quản lý ngành, lĩnh vực;
- Không được chuyển nhượng dự án đầu tư kinh doanh khi chưa đáp ứng điều kiện quy định tại khoản 2 Điều 76 của Luật Đấu thầu và các điều kiện theo quy định của pháp luật về đầu tư, pháp luật quản lý ngành, lĩnh vực.
Việc quy định cụ thể nghĩa vụ của doanh nghiệp dự án như trên còn nhằm ngăn chặn trường hợp có thể phát sinh trên thực tế là nhà đầu tư thành lập rồi lại chuyển nhượng cổ phần/phần vốn góp của doanh nghiệp dự án cho bên thứ ba như một hình thức chuyển nhượng dự án trá hình, không thực hiện đúng cam kết trong hồ sơ mời thầu và các hợp đồng liên quan.
5. Lộ trình áp dụng lựa chọn nhà đầu tư qua mạng
- Từ ngày 01/01/2025: Thực hiện thủ tục mời quan tâm qua mạng trong nước trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia (sau đây gọi tắt là Hệ thống).
- Từ ngày 01/7/2025: Thực hiện lựa chọn nhà đầu tư qua mạng đối với dự án đầu tư kinh doanh áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế trong nước theo phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ, một giai đoạn hai túi hồ sơ trên Hệ thống.
- Đối với dự án đầu tư kinh doanh thuộc trường hợp đấu thầu quốc tế thì không áp dụng lựa chọn nhà đầu tư qua mạng, nhưng phải thực hiện công khai thông tin dự án trên Hệ thống.
Nghị định 23 có hiệu lực kể từ ngày 27/02/2024.
- Dự án được cấp có thẩm quyền quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc phê duyệt danh mục dự án nhưng đến thời điểm Luật Đấu thầu 2023 có hiệu lực thi hành chưa phát hành yêu cầu sơ bộ về năng lực, kinh nghiệm thì áp dụng quy định tại Luật Đấu thầu 2023 và Nghị định 23;
- Dự án không thuộc các trường hợp chuyển tiếp theo quy định tại Nghị định 23 được triển khai kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2024 đến ngày Nghị định 23 có hiệu lực thi hành mà phù hợp với quy định của Luật Đấu thầu 2023và pháp luật quản lý ngành, lĩnh vực thì không phải thực hiện lại các quy định tương ứng của Nghị định 23
Bình luận: