Ngày 06/02/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 17/2025/NĐ-CP (“Nghị định 17”) sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu, trong đó có một số điểm mới đáng chú ý như sau:
1. Điều chỉnh nguyên tắc xử lý và áp dụng các chế tài đối với trường hợp thành viên nhà thầu liên danh vi phạm hợp đồng, không còn năng lực để tiếp tục thực hiện hợp đồng, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ, chất lượng, hiệu quả của gói thầu:
Theo quy định cũ tại Nghị định 24/2024/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đấu thầu ("Nghị định 24”) quy định nguyên tắc xử lý trong trường hợp thành viên nhà thầu liên danh vi phạm hợp đồng, không còn năng lực để tiếp tục thực hiện hợp đồng, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ, chất lượng, hiệu quả của gói thầu. Theo đó, tất cả thành viên liên doanh sẽ đều bị liên đới chịu trách nhiệm do hành vi vi phạm của một thành viên, cụ thể sẽ chịu phạt hợp đồng, bị tịch thu giá trị bảo đảm hợp đồng. Quy định này nhằm tăng cường tính trách nhiệm của các nhà thầu trong liên danh, tuy nhiên cũng thể hiện một số bất cập, không phù hợp.
Nghị định 17 đã điều chỉnh theo hướng mà ATA đánh giá là phù hợp và đáp ứng được tình hình thực tế, đảm bảo quyền lợi cho các thành viên trong liên doanh. Cụ thể quy định điều chỉnh như sau:
“a) Phạt hợp đồng theo quy định trong hợp đồng;
b) Tịch thu giá trị bảo đảm thực hiện hợp đồng của tất cả thành viên liên danh trong trường hợp phần công việc còn lại của các thành viên liên danh vi phạm hợp đồng tách thành gói thầu riêng theo quy định tại điểm đ khoản này. Trường hợp phần công việc còn lại của các thành viên liên danh vi phạm hợp đồng được giao cho các thành viên khác theo điểm d khoản này thì chỉ thành viên liên danh vi phạm hợp đồng bị tịch thu giá trị bảo đảm thực hiện hợp đồng;
d) Phần công việc của thành viên vi phạm được giao cho các thành viên còn lại thực hiện nếu các thành viên này đủ năng lực, kinh nghiệm.”
Theo đó, Nghị định 17 không yêu cầu phải áp dụng phạt vi phạm với toàn bộ thành viên liên danh, trừ trường hợp hợp đồng quy định khác. Ngoài ra, đối với giá trị bảo đảm thực hiện hợp đồng, các nhà thầu còn lại trong liên danh sẽ chỉ bị tịch thu số tiền này khi các nhà thầu này từ chối hoặc không đủ năng lực để thực hiện phần công việc của thành viên vi phạm và khiến chủ đầu tư phải tách thành gói thầu riêng để chỉ định thầu hoặc tổ chức lựa chọn nhà thầu theo quy định. Trường hợp, phần công việc còn lại của thành viên vi phạm được giao cho các thành viên còn lại thì chỉ thành viên vi phạm bị tịch thu giá trị bảo đảm thực hiện hợp đồng.
2. Làm rõ trường hợp hủy thầu do thay đổi khối lượng công việc, tiêu chuẩn đánh giá đã ghi trong hồ sơ thầu đối với trường hợp áp dụng đấu thầu trước:
Nghị định 17 làm rõ trường hợp Chủ đầu tư hủy thầu do thay đổi khối lượng công việc, tiêu chuẩn đánh giá đã ghi trong hồ sơ thầu quy định tại Điều 17 Luật Đấu thầu, cụ thể:
- Đối với gói thầu xây lắp, dịch vụ phi tư vấn, dịch vụ tư vấn áp dụng đấu thầu trước: dự án được phê duyệt có các nội dung dẫn đến tăng giá gói thầu (hoặc tăng dự toán) từ 30% trở lên hoặc thay đổi tiêu chuẩn đánh giá quan trọng về kỹ thuật hoặc thay đổi cấp công trình quy định trong hồ sơ mời thầu đã phát hành.
- Đối với gói thầu mua sắm hàng hóa áp dụng đấu thầu trước: dự án được phê duyệt có các nội dung dẫn đến tăng khối lượng công việc từ 20% trở lên hoặc thay đổi chủng loại hàng hóa quy định trong hồ sơ mời thầu đã phát hành.
Trong trường hợp, việc tăng giá gói thầu hoặc khối lượng công việc không đến mốc tỷ lệ nêu trên hoặc không dẫn đến những thay đổi trọng yếu nêu trên, Chủ đầu tư được xem xét sửa đổi, bổ sung khối lượng công việc, hoàn thiện để ký kết hợp đồng với nhà thầu.
3. Bổ sung thêm các trường hợp Nhà thầu bị đánh giá về uy tín trong việc tham dự thầu:
Để hạn chế các hành vi gian lận, cố tình đưa giá thầu cao để nâng giá trị trúng thầu rồi từ bỏ/ từ chối triển khai gói thầu, gây nhiễu loạn trong công tác đấu thầu, Nghị định đã quy định 4 trường hợp Nhà thầu sẽ bị đánh giá về uy tín trong việc tham dự thầu, cụ thể: nhà thầu không tiến hành hoặc từ chối việc (i) thương thảo, (ii) ký kết tài liệu thương thảo, (iii) hoàn thiện hợp đồng, (iv) ký kết hợp đồng). Theo đó, những Nhà thầu bị đưa vào danh sách đánh giá sẽ phải thực hiện biện pháp bảo đảm dự thầu với giá trị gấp 03 lần giá trị yêu cầu đối với nhà thầu khác trong thời hạn 02 năm kể từ lần cuối cùng thực hiện các hành vi nêu trên.
Nghị định 17 đã bổ sung thêm 4 trường hợp mới mà Nhà thầu sẽ bị đánh giá về uy tín trong việc tham dự thầu, bao gồm:
- Nhà thầu rút hồ sơ dự thầu, hồ sơ yêu cầu sau thời điểm đóng thầu và trong thời gian có hiệu lực của hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất;
- Nhà thầu không nộp bản gốc bảo đảm dự thầu theo yêu cầu của chủ đầu tư, bên mời thầu hoặc không nộp tiền mặt, séc bảo chi, thư bảo lãnh dự thầu hoặc giấy chứng nhận bảo hiểm bảo lãnh theo quy định của pháp luật về đấu thầu;
- Nhà thầu không thực hiện biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng;
- Nhà thầu từ chối hoặc không xác nhận về việc chấp thuận được trao hợp đồng trong thời gian tối đa 03 ngày làm việc kể từ ngày bên mời thầu mời nhà thầu xác nhận về việc chấp thuận được trao hợp đồng trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia đối với chào giá trực tuyến rút gọn.
4. Bổ sung quy định về lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt
Trước đây, Luật Đấu thầu năm 2023 và các văn bản dưới luật mới chỉ hướng dẫn việc lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đối với các gói thầu như gói thầu mua thuốc, vắc xin, gói thầu lựa chọn luật sư cung cấp dịch vụ pháp lý nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của Nhà nước, gói thầu thực hiện nhiệm vụ chính trị do Đảng, Nhà nước giao…
Nghị định 17 bổ sung quy định về vấn đề lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt đối với các dự án, cụ thể:
- Dự án có yêu cầu bảo đảm lợi ích quốc gia, thực hiện nhiệm vụ chính trị của quốc gia theo chỉ đạo tại Nghị quyết, Kết luận, văn bản chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước về việc thực hiện dự án mà nếu áp dụng đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế thì không thể thực hiện được theo yêu cầu.
- Dự án có yêu cầu bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại, biên giới lãnh thổ trên cơ sở ý kiến của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao mà không thể áp dụng được đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế.
- Dự án có yêu cầu, điều kiện đặc thù về thủ tục đầu tư; thủ tục giao đất, cho thuê đất, giao khu vực biển; thủ tục, phương pháp, tiêu chuẩn lựa chọn nhà đầu tư và nội dung hợp đồng dự án đầu tư kinh doanh, gồm:
- Dự án điện gió ngoài khơi;
- Dự án có yêu cầu cấp bách phải thực hiện ngay theo chỉ đạo tại Nghị quyết của Chính phủ, Quyết định, Chỉ thị, văn bản thông báo ý kiến của lãnh đạo Chính phủ mà nếu áp dụng đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế thì không bảo đảm hoàn thành tiến độ;
- Dự án có yêu cầu thực hiện ngay nhằm bảo đảm kết nối; đồng bộ giữa các công trình thuộc dự án theo chỉ đạo tại Nghị quyết của Chính phủ, Quyết định, Chỉ thị, văn bản thông báo ý kiến của lãnh đạo Chính phủ mà nếu áp dụng đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế thì không bảo đảm hiệu quả quản lý, khai thác, vận hành công trình đồng bộ, liên tục;
- Dự án khác có yêu cầu, điều kiện đặc thù về thủ tục đầu tư; thủ tục giao đất, cho thuê đất, giao khu vực biển; thủ tục, phương pháp, tiêu chuẩn lựa chọn nhà đầu tư và nội dung hợp đồng dự án đầu tư kinh doanh mà không thể áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế.
Nghị định 17 có hiệu lực kể từ ngày 06/02/2025./.
Bình luận: