Ngày 14/10/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 262/2025/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo về thông tin, thống kê, đánh giá, chuyển đổi số và các vấn đề chung (“Nghị định 262”). Dưới đây, ATA sẽ cập nhật các nội dung cơ bản, đáng lưu tâm tại Nghị định này.
Theo đó, Nghị định 262 chú trọng hướng dẫn các vấn đề nhằm nâng cao trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; đồng thời cũng đưa ra các quy định khuyến khích hoạt động kinh doanh của tổ chức khoa học và công nghệ.
1. Cá nhân vi phạm liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp sẽ bị ghi nhận thông tin tại Nền tảng số quản lý khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia:
1.1. Các hành vi vi phạm liêm chính khoa học bao gồm:
a) Ngụy tạo dữ liệu, kết quả nghiên cứu;
b) Giả mạo dữ liệu;
c) Đạo văn dưới mọi hình thức;
d) Ghi tên tác giả không đúng thực tế hoặc loại bỏ tác giả có đóng góp thực sự;
đ) Cản trở, đe doạ, ép buộc, can thiệp vào quá trình đánh giá, phản biện, xét duyệt bản thảo công bố khoa học;
e) Các hành vi khác vi phạm nguyên tắc liêm chính: trung thực, khách quan, minh bạch và chịu trách nhiệm.
1.2. Các hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp bao gồm:
a) Che giấu rủi ro gây hậu quả nghiêm trọng;
b) Truyền bá thông tin sai sự thật, xuyên tạc kết quả nghiên cứu;
c) Không được sự đồng ý tự nguyện bằng văn bản hoặc các hình thức khác tương tự của đối tượng nghiên cứu khi nghiên cứu trên người;
d) Tiết lộ dữ liệu nhạy cảm thu thập trong nghiên cứu mà không có sự cho phép;
đ) Sử dụng thiết bị, kinh phí, vật tư phục vụ mục đích cá nhân;
e) Không công khai mối quan hệ tài chính, nguồn tài trợ nghiên cứu, các xung đột lợi ích có thể ảnh hưởng đến tính khách quan, độc lập, kết quả nghiên cứu;
g) Thử nghiệm công nghệ hoặc sản phẩm mới gây tác động tiêu cực đến môi trường, tài nguyên thiên nhiên hoặc sức khoẻ cộng đồng mà không có biện pháp đánh giá tác động và kiểm soát;
h) Thực hiện nghiên cứu xâm phạm nhân phẩm, danh dự, quyền riêng tư của cá nhân, cộng đồng;
i) Các hành vi khác vi phạm nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp gồm: tuân thủ pháp luật, đạo đức xã hội, giá trị nhân văn; tôn trọng và bảo đảm quyền lợi của đối tượng nghiên cứu; tôn trọng đồng nghiệp và cộng đồng khoa học; không lạm dụng tài nguyên nghiên cứu vào mục đích cá nhân.
1.3. Hậu quả khi vi phạm liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp bao gồm:
Cá nhân vi phạm liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp, ngoài việc có thể bị xử lý kỷ luật hoặc hình thức khác theo quy định thì còn bị cập nhật thông tin vi phạm lên Nền tảng số quản lý khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia trong vòng 05 ngày kể từ ngày ban hành kết luận về hành vi vi phạm.
Thông tin cập nhật về vi phạm liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp (bao gồm cả trường hợp được hủy bỏ kết luận vi phạm) gồm: Tên cá nhân vi phạm; tổ chức nơi cá nhân công tác; mô tả hành vi vi phạm; sản phẩm học thuật bị ảnh hưởng; kết luận, hình thức xử lý; thời gian có hiệu lực văn bản kết luận.
2. Tổ chức khoa học và công nghệ được sản xuất, kinh doanh phù hợp với lĩnh vực hoạt động
2.1. Nghị định 262 mở rộng phạm vi khái niệm Tổ chức khoa học và công nghệ, bao gồm viện hàn lâm, viện nghiên cứu, trung tâm nghiên cứu, phòng thí nghiệm, bệnh viện, cơ sở giáo dục đại học, tổ chức ươm tạo công nghệ, sàn giao dịch khoa học và công nghệ, trung tâm chuyển giao công nghệ, trung tâm đổi mới sáng tạo, tổ chức đánh giá, giám định, kiểm nghiệm, kiểm định công nghệ và các hình thức khác do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quy định.
2.2. Tổ chức khoa học và công nghệ được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và sử dụng con dấu của đơn vị cho hoạt động sản xuất, kinh doanh:
a) Điều kiện triển khai hoạt động sản xuất kinh doanh:
+ Đã được cấp giấy chứng nhận tổ chức khoa học và công nghệ;
+ Điều lệ có ghi nhận hoạt động sản xuất, kinh doanh;
+ Phải thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh tại Cơ quan Đăng ký kinh doanh (được miễn lệ phí đăng ký kinh doanh) trước khi tiến hành hoạt động sản xuất, kinh doanh;
+ Ngành, nghề kinh doanh của tổ chức khoa học và công nghệ phải phù hợp với lĩnh vực hoạt động trong giấy chứng nhận đăng ký tổ chức khoa học và công nghệ được cơ quan có thẩm quyền cấp;
+ Nếu kinh doanh ngành, nghề có điều kiện, phải đáp ứng đầy đủ điều kiện đầu tư kinh doanh theo quy định;
b) Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cấp cho tổ chức khoa học và công nghệ bị thu hồi trong các trường hợp:
+ Tổ chức khoa học và công nghệ bị thu hồi hoặc bị hủy bỏ hiệu lực Giấy chứng nhận tổ chức khoa học và công nghệ;
+ Nội dung kê khai trong hồ sơ đăng ký kinh doanh là giả mạo;
+ Tổ chức khoa học và công nghệ không gửi báo cáo theo yêu cầu đến cơ quan đăng ký kinh doanh trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày hết hạn gửi báo cáo;
+ Theo đề nghị của Tòa án, đề nghị của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của luật.
Nghị định 262 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 14/10/2025.
Bình luận: