Ngày 09/09/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-CP (“Nghị quyết 05”) về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong 5 năm, áp dụng cho cả tổ chức cung cấp dịch vụ, tổ chức phát hành lẫn các nhà đầu tư trong nước và quốc tế khi đầu tư và hoạt động trên thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam.
Như vậy, với Nghị quyết 05, Tài sản mã hóa lần đầu tiên được định danh trong khuôn khổ pháp lý minh bạch, với yêu cầu chặt chẽ về vốn, công nghệ và quản trị. Hãy cùng với ATA cùng điểm qua các nội dung căn bản của văn bản này.
1. Tài sản mã hoá là gì, có gồm “tiền số”, “tiền ảo” không?
Tại Khoản 1, 2 Điều 3 Nghị quyết 05 quy định:
“1. Tài sản số là tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực bởi công nghệ số trên môi trường điện tử.
2. Tài sản mã hóa là một loại tài sản số mà sử dụng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số có chức năng tương tự để xác thực đối với tài sản trong quá trình tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao. Tài sản mã hoá không bao gồm chứng khoán, các dạng số của tiền pháp định và tài sản tài chính khác theo quy định của pháp luật về dân sự, tài chính.”
Như vậy, có thể thấy rằng, Nghị quyết 05 đã chính thức ghi nhận các loại “tiền số”, “tiền ảo” là tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự và đưa ra các cơ chế để điều chỉnh, quản lý tập trung đối với các loại tài sản đặc thù này.
2. Nhà đầu tư Việt Nam phải đưa tài sản mã hoá về lưu ký và giao dịch tập trung tại tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hoá
Theo Nghị quyết 05, nhà đầu tư trong nước phải mở tài khoản tại tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa ("Tổ Chức Dịch Vụ”) do Bộ Tài Chính cấp phép để lưu ký và giao dịch tài sản mã hoá. Các tổ chức này phải đáp ứng các điều kiện nghiêm ngặt, trong đó có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỉ đồng, 65% vốn trong nước và hệ thống công nghệ đạt chuẩn an toàn cấp độ 4.
Khi đủ điều kiện, Tổ Chức Dịch Vụ sẽ được thực hiện các hoạt động như:
- Tổ chức thị trường giao dịch tài sản mã hóa;
- Tự doanh tài sản mã hóa;
- Lưu ký tài sản mã hóa;
- Cung cấp nền tảng phát hành tài sản mã hóa.
Thời hạn để Nhà đầu tư Việt Nam đưa tài sản mã hoá về giao dịch tập trung tại Tổ Chức Dịch Vụ là: 06 tháng kể từ thời điểm Tổ Chức Dịch Vụ được cấp phép. Mọi giao dịch không thông qua Tổ Chức Dịch Vụ sau thời hạn trên sẽ bị xử lý theo quy định.
3. Doanh nghiệp Việt Nam được phát hành tài sản mã hoá
Nghị quyết 05 cho phép doanh nghiệp Việt Nam được phát hành tài sản mã hoá với điều kiện:
- Phải được phát hành dựa trên tài sản cơ sở là tài sản thực không bao gồm tài sản là chứng khoán, tiền pháp định;
- Chỉ được chào bán cho nhà đầu tư nước ngoài; và
- Các tài sản mã hóa này chỉ giao dịch giữa nhà đầu tư nước ngoài thông qua các tổ chức được cấp phép.
Tuy nhiên, chúng tôi có băn khoăn về việc Nghị quyết 05 yêu cầu là tài sản mã hoá phải được phát hành dựa trên tài sản cơ sở là tài sản thực. Trên thực tế, rất nhiều loại tài sản mã hoá quốc tế như Bitcoin, Ethereum, Litecoin, Dogecoin… đều không dựa trên hay liên kết với các tài sản thực mà chủ yếu dựa trên cung cầu thị trường, niềm tin công chúng với các yếu tố kinh tế vĩ mô. Đây được coi là một trong những đặc điểm đặc trưng của các loại tài sản mã hoá này. Việc yêu cầu buộc phải “neo” theo tài sản thực liệu có hạn chế quyền lợi của các doanh nghiệp Việt Nam không? Ngoài ra, với quy định này, Nghị quyết 05 cũng chưa làm rõ được liệu doanh nghiệp có phải xác định, cập nhật và/hoặc công bố các thông tin liên quan đến tình trạng, giá trị của tài sản cơ sở hoặc của doanh nghiệp như đối với chứng khoán hay không? Chúng ta sẽ phải chờ thêm hướng dẫn từ phía cơ quan có thẩm quyền để làm rõ những vấn đề này.
Nghị quyết 05 có hiệu lực thi hành từ ngày 09/9/2025. Hết 05 năm thí điểm, thị trường tài sản mã hóa tiếp tục vận hành theo Nghị quyết này cho đến khi có quy định pháp luật sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế.
Bình luận: