NHỮNG THAY ĐỔI TRONG QUY ĐỊNH VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN TP. HÀ NỘI

Chính sách bồi thường đất đai luôn là một trong những vấn đề phức tạp và nhạy cảm trong quá trình phát triển đô thị và kinh tế. Tại Hà Nội, Ủy ban Nhân dân Thành phố đã ban hành nhiều quyết định nhằm điều chỉnh các quy định liên quan đến việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Để đáp ứng với sự thay đổi của thị trường, ngày 06/9/2024, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 56/2024/QĐ-UBND (“Quyết định 56”) ban hành quy định một số nội dung về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội nhằm thực thi Nghị định số 88/2024/NĐ-CP và luật đất đai 2024 mới ban hành. Quyết định 56 đã có nhiều điểm tiến bộ và quy định cụ thể, tách bạch hơn về hạn mức bổi thường, hỗ trợ tái định cư so với Quyết định 10/2017/QĐ-UBND (“Quyết định 10”) trước đó. Cụ thể:

1. Phân định tách bạch các chi phí bồi thường và chi phí hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất:

Trước đây, theo Quyết định 10, nhiều khoản hỗ trợ được xếp chung với chi phí bồi thường, không đúng bản chất khoản chi, dẫn đến việc khó theo dõi và áp dụng cho công tác bồi thường giải phóng mặt bằng. Quyết định 56 đã khắc phục được hạn chế này.

2. Các hình thức tái định cư được ưu tiên áp dụng phù hợp với đặc điểm sử dụng đất tại các đơn vị hành chính:

Theo đó, UBND thành phố đã quy định rõ, ưu tiên thực hiện bồi thường bằng bán căn hộ chung cư tái định cư đối với các quận nội thành Hà Nội. Việc bồi thường bằng hình thức giao đất ở chỉ được thực hiện nếu quỹ đất tái định cư đảm bảo quy mô, diện tích tái định cư cho dự án và phải được sự chấp thuận của UBND quận hoặc UBND thành phố, tuỳ địa bàn bố trí tái định cư.

Trong khi đó, đối với các huyện, thị xã Sơn Tây, các trường hợp đủ điều kiện để bồi thường bằng đất sẽ được thực hiện bồi thường bằng giao đất ở tái định cư. Diện tích đất ở được bồi thường bằng diện tích đất ở bị thu hồi nhưng không nhỏ hơn suất tái định cư tối thiểu và không vượt quá hạn mức giao đất ở mới tối đa tại địa phương.

3. Tăng diện tích suất tái định cư tối thiểu đối với trường hợp thực hiện việc bồi thường, bố trí tái định cư bằng căn hộ chung cư:

Trước đây theo quy định tại Quyết định 10, đối với các khu vực, các dự án thực hiện việc bồi thường, giao tái định cư bằng căn hộ chung cư trên địa bàn thành phố Hà Nội, suất tái định cư tối thiếu chỉ bằng 30m². Tuy nhiên, theo quy định mới ban hành tại Quyết định 56, giới hạn tối thiểu của suất tái định cư được tăng lên thành 40m². Quy định này được điều chỉnh nhằm phù hợp với quy định về diện tích đất tối thiểu của pháp luật về Đất đai, luật nhà ở qua từng thời kỳ đồng thời theo kịp những biến động, xu hướng của thị trường và nâng cao quyền lợi, lợi ích của người dân có đất bị thu hồi, hỗ trợ họ trong việc tái định cư, ổn định cuộc sống.

4. Thay đổi mức bồi thường, hỗ trợ trong một số trường hợp:

Tại Quyết định 56, UBND Thành phố điều chỉnh tỷ lệ và cơ sở xác định mức bồi thường theo hướng sát với thực tế, đảm bảo công bằng giữa các chủ thể sử dụng đất; đồng thời, UBND điều chỉnh tăng các mức hỗ trợ để tiệm cận hơn với mặt bằng giá cả hiện tại.

+) Thay đổi mức và cách tính giá trị bồi thường đối với thiệt hại về nhà công trình xây dựng gắn liền với đất:

Trước đây, mức bồi thường đối với thiệt hại về nhà công trình được giới hạn không thấp hơn 60% và không vượt quá 100% giá trị xây mới nhà, công trình có tiêu chuẩn kỹ thuật tương đương.

Tại Quyết định 56, mức bồi thường được xác định cụ thể là 60% giá trị hiện có của nhà, công trình xây dựng. Theo đó, tỷ lệ bồi thường được quy định theo hướng cố định sẽ tránh những trường hợp cố tình lợi dụng chính sách để làm sai, gây tình trạng bất công, dễ tạo phản ứng bất bình của người dân trong quá trình giải phóng mặt bằng.

+) Tăng mức hỗ trợ khi di chuyển mồ mả:

Mức chi phí hỗ trợ đối với trường hợp gia đình tự lo đất di chuyển mồ mả tăng lên 10 triệu đồng (so với mức 5 triệu đồng trước đó).

+) Tăng mức hỗ trợ tạm cư đối với người có đất ở bị thu hồi trong thời gian chờ bố trí tái định cư và tự lo tạm cư:

Quyết định 56 có hiệu lực kể từ ngày 20/9/2024.