Ngày 11/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 245/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ (“Nghị định 245”) quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán (“Nghị định 155”). Trên cơ sở đảm bảo phù hợp với quy định tại Luật Chứng khoán sửa đổi, Nghị định 245 không chỉ hoàn thiện khung pháp lý, mà còn là đòn bẩy tháo gỡ nhiều điểm nghẽn, tạo thuận lợi để nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường Việt Nam. Những thay đổi mới này được kỳ vọng sẽ góp phần thu hút vốn đầu tư nước ngoài, tăng sức cạnh tranh và từng bước thúc đẩy mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) trong thời gian tới. Dưới đây là một số điểm đáng chú ý đã được ATA đã cập nhật như sau:
1. Siết chặt điều kiện chào bán trái phiếu ra công chúng
Một trong những điểm mới đáng chú ý của Nghị định 245 là siết chặt hơn điều kiện chào bán trái phiếu ra công chúng và bổ sung các tiêu chí an toàn tài chính.
- Phải có Đại diện người sở hữu trái phiếu theo quy định để làm trung gian liên lạc giữa người sở hữu trái phiếu, tổ chức phát hành và các tổ chức có liên quan khác; giám sát việc tuân thủ các cam kết của tổ chức phát hành trong hồ sơ đăng ký chào bán trái phiếu…, đảm bảo quyền lợi tốt hơn cho trái chủ;
- Tổng dư nợ phải trả (bao gồm giá trị trái phiếu dự kiến phát hành) không quá 05 lần VCSH của tổ chức phát hành theo báo cáo tài chính kỳ kế toán gần nhất được kiểm toán, ngoại trừ tổ chức phát hành là doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp phát hành trái phiếu để thực hiện dự án bất động sản, tổ chức tín dụng, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán. Quy định này hoàn toàn phù hợp với Luật Doanh nghiệp sửa đổi năm 2025, ATA đã phân tích tại bài viết: BẢNG SO SÁNH LUẬT DOANH NGHIỆP 2020 VÀ LUẬT SỬA ĐỔI, BỔ SUNG MỘT SỐ ĐIỀU CỦA LUẬT DOANH NGHIỆP NĂM 2025.
Trường hợp phát hành trái phiếu để cơ cấu lại khoản nợ, chỉ tiêu nợ phải trả sẽ không bao gồm giá trị trái phiếu dự kiến phát hành và tổ chức phát hành không được thay đổi mục đích sử dụng vốn để cơ cấu lại khoản nợ.
- Giá trị mệnh giá trái phiếu dự kiến phát hành theo từng đợt không lớn hơn VCSH của tổ chức phát hành: Nội dung này để giảm sức ép, giảm rủi ro mất an toàn tài chính của chính doanh nghiệp và song song hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư.
- Mọi trường hợp phát hành trái phiếu đều phải được xếp hạng tín nhiệm: Theo quy định tại Nghị định 145, tất cả các trường hợp phát hành trái phiếu ra công chúng (trừ trái phiếu của tổ chức tín dụng hoặc được tổ chức tín dụng bảo lãnh) đều phải có xếp hạng tín nhiệm về doanh nghiệp hoặc trái phiếu để tăng cường tính công khai, minh bạch, giảm rủi ro cho cả doanh nghiệp và các nhà đầu tư trên thị trường.
Ngoài ra, để tránh xung đột lợi ích, Nghị định 145 cũng quy định tổ chức xếp hạng tín nhiệm không phải là người có liên quan của tổ chức phát hành.
2. Tăng cường kiểm soát việc sử dụng vốn thu được từ chào bán trái phiếu
Nghị định 155 quy định các trường hợp huy động vốn để thực hiện dự án sẽ phải báo cáo và công bố thông tin định kỳ kể từ ngày kết thúc đợt chào bán cho đến khi giải ngân hết số tiền huy động được.
Nghị định 245 đã yêu cầu tổ chức phát hành thực hiện nghĩa vụ báo cáo và công bố thông tin tương tự đối với cả trường hợp huy động vốn không để thực hiện dự án. Điều này sẽ góp phần minh bạch hoá thông tin và tăng cường trách nhiệm của các tổ chức phát hành trong việc sử dụng hiệu quả nguồn vốn huy động được từ phát hành trái phiếu, giảm thiểu rủi ro cho người mua.
3. Bãi bỏ điều kiện về ý kiến của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia khi đăng ký phát hành cổ phiếu để hoán đổi cổ phần, phần vốn góp
Theo quy định trước đây, khi công ty đại chúng phát hành cổ phiếu để hoán đổi cổ phần/phần vốn góp, phát hành cổ phiếu để chào mua công khai, hoán đổi theo hợp đồng hợp nhất, sáp nhập hoặc hoán đổi nợ, nếu các giao dịch này dẫn đến hoạt động tập trung kinh tế thuộc ngưỡng thông báo thì doanh nghiệp phải có ý kiến của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia ("UBCT”) về việc tập trung kinh tế được thực hiện hoặc có điều kiện. Quy định này nhằm kiểm soát việc tuân thủ pháp luật cạnh tranh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, trên thực tế, do UBCKNN không phải là cơ quan có chuyên môn về pháp luật cạnh tranh nên có nhiều trường hợp dù không thuộc trường hợp phải thực hiện nghĩa vụ thông báo tập trung kinh tế nhưng UBCKNN vẫn yêu cầu doanh nghiệp phải xin ý kiến của UBCT và chỉ chấp thuận hồ sơ sau khi đã có văn bản khẳng định của UBCT về việc giao dịch được lấy ý kiến không thuộc trường hợp phải thông báo tập trung kinh tế. Điều này gây tốn kém thời gian và chi phí không cần thiết cho doanh nghiệp.
Chính vì vậy, Nghị định 245 đã bãi bỏ yêu cầu lấy ý kiến của Ủy ban Cạnh tranh đối với các trường hợp phát hành cổ phiếu để hoán đổi cổ phần, phần vốn góp của các doanh nghiệp khác. Đồng thời, Nghị định cũng sửa đổi tương ứng các thành phần hồ sơ, không còn yêu cầu bắt buộc phải có văn bản chấp thuận của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia khi triển khai các thủ tục liên quan.
Tuy nhiên, ATA Legal Services - đơn vị có nhiều năm kinh nghiệm tư vấn pháp lý và hỗ trợ thực hiện thủ tục thông báo tập trung kinh tế - xin lưu ý rằng: việc Nghị đinh 245 bãi bỏ điều kiện về ý kiến của cơ quan cạnh tranh chỉ áp dụng với các thủ tục đăng ký phát hành tại UBCKNN, không có ý nghĩa khẳng định rằng các công ty đại chúng sẽ không phải triển khai thủ tục này tại UBCT. Vì vậy, các doanh nghiệp phải chủ động và thận trọng trong việc đánh giá và triển khai thực hiện thủ tục khi hoạt động phát hành cổ phiếu chạm ngưỡng phát sinh nghĩa vụ thông báo tập trung kinh tế.
ATA đã có bài viết liên quan đến các ngưỡng thông TTKT, mời quý khách tham khảo tại:
- THÔNG BÁO TẬP TRUNG KINH TẾ - NHỮNG SAI LẦM THƯỜNG GẶP TRONG THỰC TIỄN M&A KHIẾN DOANH NGHIỆP CÓ THỂ BỊ PHẠT ĐẾN HÀNG TỈ ĐỒNG
- NGHĨA VỤ THÔNG BÁO TẬP TRUNG KINH TẾ PHÁT SINH KHI NÀO?
4. Công ty đại chúng phải hoàn thành thông báo tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa trước 11/9/2026
Nghị định 155 cho phép các công ty đại chúng chủ động quyết định, điều chỉnh tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa bằng cách quy định tại Điều lệ công ty hoặc Nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông trên cơ sở phù hợp với quy định của pháp luật và cam kết quốc tế. Tuy nhiên, để đảm bảo tính công bằng và ổn định về chính sách áp dụng cho tất cả các công ty đại chúng, Nghị định 245 yêu cầu công ty đại chúng chỉ xác định tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa theo các điều ước quốc tế, pháp luật chuyên ngành và danh mục ngành nghề hạn chế tiếp cận thị trường. Nếu công ty đại chúng không thuộc các trường hợp nêu tại các nguồn quy định nêu trên, tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại công ty đó là không hạn chế.
Công ty đại chúng chưa thực hiện thủ tục thông báo tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa theo quy định tại Nghị định số 155 cần lưu ý triển khai và hoàn thành thủ tục trước ngày 11/9/2026.
5. Làm rõ quyền, nghĩa vụ của người sở hữu chứng khoán bị phong toả
Nghị định 245 làm rõ các quyền, nghĩa vụ của người sở hữu chứng khoán trong thời gian chứng khoán bị phong toả, cụ thể như sau:
+ Không được mua, bán chứng khoán trên tài khoản giao dịch chứng khoán, trừ trường hợp thực hiện giao dịch, chuyển nhượng chứng khoán trong tài khoản bị phong tỏa theo bản án, quyết định của Tòa án, Trọng tài hoặc thừa kế theo quy định của pháp luật.
+ Được thực hiện các quyền phát sinh liên quan đến chứng khoán trên tài khoản theo quy định.
+ Chứng khoán, tiền có trên tài khoản giao dịch chứng khoán phát sinh từ chứng khoán bị phong toả tiếp tục bị phong tỏa cho đến khi hết thời hạn phong tỏa hoặc khi có quyết định giải tỏa của Chủ tịch UBCKNN.
Đây là lần đầu tiên các nhà làm luật bổ sung, làm rõ cơ sở pháp lý điều chỉnh vấn đề phong toả chứng khoán và xác định quyền, nghĩa vụ của người sở hữu chứng khoán bị phong toả. Nội dung này là rất cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu điều chỉnh, giải quyết các vấn đề phát sinh từ các giao dịch nhận cầm cố, thế chấp hoặc bảo đảm bằng chứng khoán.
Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 11/9/2025.
Bình luận: